Nguyên tắc cơ bản để lead guitar

Chuẩn bị:

 Leader (không phải là người dẫn đầu mà là tay chơi lead trong 1 band) phải có mức độ hiểu biết khá chắc về nhạc lý, và một đôi tai tốt với khả năng thẩm âm đã được chui rèn ít nhất phải 3 năm!

.

Tập luyện:  Chạy âm giai và nghe nhạc mỗi ngày. Chạy âm giai theo tempo, thật chắc và vững! Nghe nhạc beat gồm có nhạc nền, phần phối master và những bài lead mẫu.

.

Phân biệt cách chơi:

.

- Lead là một cách chơi sáng tạo và có quy tắc, mang đặc tính cá nhân nhưng dựa trên sự hòa phối âm thanh.

- Lead không phải chỉ là chơi note được soạn sẵn bởi nhạc sĩ sáng tác nên ca khúc (nhạc phổ - music sheet).

- Lead không phải là chạy bè bass hay chạy melody (giống như trên).

- Lead rất dễ biến leader thành 1 kẻ tà đạo (bị tẩu hỏa nhập ma) nếu nội công leader quá yếu, hoặc cái tôi quá cao, không chịu luyện tập chung với band.

.

Kiến thức:

- Leader phải chạy được nhuyễn các scale (âm giai) - đối với người mới thì chỉ cần tập các scale chuẩn mẫu mực (Trưởng, Thứ). Nhớ rõ cấu tạo của Accord (hợp âm) cơ bản:

   + Major (trưởng) và Minor (thứ): 3 note

   + Hợp âm 7 : 4 note

   + Các hợp âm nâng cao: từ 5 trở lên (chưa cần quan tâm nhiều)

-------------------------------------------------------------------------------

OK , đã xong phần phân biệt và 1 số kiến thức căn bản, bây giờ chúng ta chuyển sang Nguyên tắc căn bản - Kim chỉ nam cho leader - bí kíp là đây:

.

 1. Muốn lead tốt, phải hiểu rõ CẤU TẠO của Chord đang được đánh

.

 2. Solo có 2 phần: Chạy & Dừng - Chạy có 7 note để chạy + Dừng tại note được chọn có trong Chord đang được người chơi chord quạt

.

Đó là 2 quy tắc phải nhớ, và giờ là cách làm:

.

1. Khi người đệm bắt giọng cho ca sĩ, chúng ta phải nghe thử người đấy nói đệm ở giọng gì, ngay lập tức chúng ta xác định vòng hợp âm sẽ được chơi trong giọng đó. Thí dụ guitar đệm nói ca sĩ hát giọng Am, mình đệm ở La thứ thì mau mau, Leader phải nhớ ngay Am có 7 note để vang lên cùng 7 chord mà người đệm dùng.

.

2. Tiếp theo, ta xào bài, khi người đệm chơi thì ta có quyền lead nhè nhẹ theo melody bằng cách chơi các 7 note trong cái hợp âm của họ chọn, thí dụ họ chơi Am - Em - G thì ta cứ chạy 1 lượt từ La tới Sol, nhưng ta chọn dừng ngay tại Sol khi họ quạt G và chỗ dừng này ta pick dây thật to, thật mạnh, thậm chí đánh nhắc lại nhiều lần, vì đang sắp về vòng hòa thanh lại từ Am. 

.

3. Không nhất thiết phải lead liên tục, những chỗ cao trào ta nên đi lead thật hùng dũng, và đánh lead thật mạnh mẽ tạo màu sắc ở những đoạn chuyển, đoạn nghỉ trong bài khi ca sĩ nghỉ chuẩn bị hát điệp khúc hoặc vào đoạn giang tấu.

.

Chú ý: khi người đệm dừng ở G mà leader chọn dừng ở F thì rất là fô ! Mặc dù note Fa có trong vòng hòa thanh Am. Và như thế ta phải luyện nghe thật kỹ và hiểu ý đồng bọn của mình, đang chơi tới chord nào mà lead vô đừng để câu lead mình bốc mùi "thúi quắc" !

.

4. Luyện tập bằng cách tập chung với đồng bọn hoặc tự thu âm lại 1 vòng hòa thanh đều đặn, rồi sau đó lead theo.

.

----------------------------------

Nghỉ giải lao xíu.....................

...........................................

............................................

............................................

............................................

-----------------------------------

.

OK, đã xong phần nền, bây giờ là phần trang trí và thêm gia vị, tạo mùi cho câu solo, ta dẹp SCALE đi nhé!

.

Nhắc đến 1 đối tượng mới đó là OCTAVE - ta đặc biệt lưu tâm về khoảng cách các note trong 1 OCTAVE (quãng 8)

.

Hãy đánh 1 note bất kỳ (ví dụ là note La, dây 5 buông) xong đánh note khác kế bên (cách đó nửa cung) rồi tiếp tục làm tới hoài như vậy...đến lần thứ 12 ta sẽ gặp lại note A nữa, là ta đã có 1 quãng 8 (octave).

.

Tóm lại, hướng từ cần đàn đến ngựa đàn, ta xác định 1 octave ta có 12 quãng với 12 khoảng cách khác nhau: nhỏ nhất là nửa cung, còn lớn nhất là 6 cung. Các quãng đều có âm sắc mang "mùi, màu, sáng, tối, vui, buồn" khác nhau hết, đánh lên & đánh xuống nghe cũng khác nhau nữa!

.

Quãng (interval) chính là NGUYÊN LIỆU GỐC để tạo ra giai điệu (Melody: nhiều note đánh cách nhau - căn bản để lead/solo) và hòa âm (Harmony: nhiều note đánh đồng thời - nền tảng của việc đệm chord).

.

Trên đây chỉ mới nói hẹp trong phạm vi chỉ MỘT quãng 8 (octave) thôi nhé, chứ mấy cây e.guitar có 24 fret (ngăn) sẽ có tới 4 octave, e tha hồ mà nghiên cứu. 

.

Gợi ý cách tập nè: hãy đánh 2 note bất kỳ cách nhau NỬA cung, rồi đánh 2 note bất kỳ cách nhau 1 cung => có thấy cái NỬA CUNG nó buồn/tối; còn cái 1 CUNG nó vui/sáng ko? 

.

Kế tiếp: thử đánh để so sánh 2 note cách nhau 2 cung với 2 note cách nhau 1,5 cung, có thấy 2 cung thì vui & 1,5 cung thì buồn ko?

.

----------------------------------------

Cách tạo một câu solo riêng cho phần intro hoặc giang tấu:

.

1. Cách đơn giản và lười biếng nhất là lên google tra TAB rồi tập theo tab sẵn có của người ta.

.

2. Cách sáng tạo tích cực: đọc hợp âm dùng để đệm cho bài đó theo giọng mình (tức nghĩa là quy ước sẵn mình hát bài đó giọng nào, quên ca sĩ đi!).

Sau đó ta nghe melody của bài hát coi thử bài này chơi ở điệu gì, và ghi ra khuông nhạc, tìm số phách trong 1 ô nhịp (xác định nhịp của bài hát).

Chạy vòng hợp âm của bài 2 lần với tối đa 4 hợp âm trong vòng hòa thanh và tối thiểu là 2, dĩ nhiên là lựa chọn note sao cho nghe phù hợp nhất với bài (đánh note đơn). Viết những note đó đúng cao độ vào khuông nhạc, xong ta điền lại trường độ, thêm những note phụ âm, note áp âm. Và cuối cùng là chạy bass line cho đoạn solo, đánh cùng 1 lúc cả dây bass và phần note để tạo màu sắc cho đoạn solo...

----------------------------------------

.

Trên đây là nguyên tắc để bắt đầu lead, mem đọc qua thấy chỗ nào chưa hiểu AD sẽ giải thích, tuy nhiên, AD chỉ giải thích cho những mem đã có kiến thức về nhạc lý căn bản, mem chú ý câu hỏi, đừng hỏi những câu thuộc về phần nhạc lý căn bản nhé!

.

Nguyên tắc lựa chọn Note và Quãng để Chạy hoặc Dừng là như vậy, ở bài tiếp theo AD sẽ giới thiệu một số kỹ thuật lead và drop dây căn bản.

.

Còn chuyện tạo thành style cho mỗi leader thì tùy thuộc ở sự đam mê, hăng say tập luyện, chịu khó giao lưu học hỏi, tìm tòi nghiên cứu là do chính bản thân mình.

Tác giả bài viết:

-Cò-

SG 01.07.2012